Limon ağacı

İç mekan bitkisi yetiştiren çoğu kişinin en çok sahip olmak istediği bitki nedir diye sorulacak olsa, benim cevabım "sağlıklı bir limon ağacı" olurdu. Sıcak iklimlerin bu gösterişli ve yararlı bitkisinin ev şartlarına kolay uyum sağladığı çok eskilerden beri bilinirdi. Evde limon yetiştirmek her zaman bir tutku, bir moda olmuştur. Hatta sera ve kış bahçelerine yakın zamanlara kadar "limonluk " ismi verilmesi de bu yüzdendir.

Herdem yeşil,parlak ve gösterişli yaprakları, yaz aylarında mis kokusu ile başdöndüren beyaz çiçekleri ve ardından görünen sevimli meyvalarıyla limon yıl boyu gözalıcı bir güzelliğe sahiptir. Sağlıklı ve verimli olabilmesi için elbette biraz emek ve ihtimam gerekecektir ama limon bir çok süs bitkisinden kolay yetişir.

Narenciye bitkilerinden limon dışında portakal, kalamondin portakalı, mandalina ve kumkat da evde yetiştirmek için tercih edilebilir.

FİDAN NASIL TEMİN EDİLİR?


Bu bitkileri güvenilir bir yetiştiriciden aşılı fidan olarak edinmek en uygun yoldur. Bu fidanlar ev şartlarına kolay uyum sağlayan ve çok boylanmayan cinslerden aşılanmıştır. Bazı cinsler iç mekan için özellikle cüceleştirilmiştir. Bunların meyveleri de küçük olur ve gerçekten çok sevimli manzaraları vardır. Cinsinden emin olmak için üzerinde meyveleri ile satın almak en iyisidir. Çoğunun meyveleri yenebilir. Aşılı fidanlar çok genç yaşta meyveye dururlar.

Limon ağacını çekirdekten yetiştirmek de mümkündür. Bir çok insan hazır fidan almak yerine çekirdekten üretmeyi tercih eder.Hatta bazen saksı diplerine gelişigüzel atılmış çekirdeklerin kendiliğinden filizlendiği de olur. Ancak çekirdekten yetişen fidanlar aşılanmazlarsa uzun yıllar meyve vermezler.Bu arada iç mekanlara sığmayacak kadar büyüyebilirler. Bu yüzden 2 yaşına gelince mutlaka aşılatılmaları gerekir.

ÇEKİRDEKTEN NASIL FİDAN YETİŞTİRİLİR

Isı yeterliyse çekirdekler her zaman ekilebilir. Tercihan mart ayında küçük saksılar torfla doldurulur.Sulanır ve çekirdekler 1 cm. derinliğe batırılır. Her saksıya 2-3 çekirdek ekilmelidir. Daha sonra saksılar sıcak ve karanlık bir yere konur. Filizlenmeleri 2 ay sürebilir. Sabırlı olmalıdır. Toprak kurur gibi olursa hafifçe sulanır. Fideler çıktığında yine ev içinde güneşli bir yere yerleştirilir. Fideler yazın dışarıda kışın hava cereyanı olmayan serin ve güneşli bir yere alınarak büyütülür. Bir dahaki kış sonlarında köklerini sarsmadan çıkarılarak daha büyük saksılara dikilir. Zamanı gelince aşılanır.

LİMON YETİŞTİRMENİN ALTIN KURALLARI

Bitkiyi satın almadan önce evde onun sağlıklı büyüyebileceği ortamın olup olmadığı incelenmelidir. Gün boyu güneş alan, havadar bir yer mevcutsa mesele yoktur.

Işık

Limon ağacı yaz-kış mümkün olduğu kadar fazla ışığa ihtiyaç duyar. Yaz aylarında açık havaya çıkarılan fidanlar daha dayanıklı ve sağlıklı olur. Bol meyve tutar. Havalar yeteri kadar ısınınca fidan dışarıda önce 1-2 hafta yarı gölgede tutulur. Böylece dış şartlara alıştırıldıktan sonra bol güneşli bir yere alınır. Havalar soğumaya başlayınca bitki içeriye alınır ve güneye bakan bir pencere önüne yerleştirilir.

Isı

Limon için yazın sıcak, kış aylarında minimum 10 c. olmak üzere serin ortamlar idealdir. Oda ısısında hayatını sürdürebilir ama serinlik uzun bir meyve dönemi için çok faydalıdır. 

Kışın gece-gündüz arasındaki ısı farkları ve hava cereyanı bitkiye zarar verir. Yaprakların sararmasına ve dökülmesine sebep olabilir.

Isı kaynaklarına da çok yakın olmamalıdır.Yaprak uçları kahverengileşir ve dökülebilir.

Kışın aşırı sıcak ve kuru ortam meyve dökümüne sebep olur.

Toprak- Besin

Limon için genel kullanıma uygun hazırlanmış torf kullanılır. Bol çiçek ve meyve verebilmesi için düzenli beslenmesi gerekir. Bulunabilirse bu cins bitkilere özel, değilse çiçekli veya meyveli bitkiler için hazırlanmış sıvı gübre kullanılmalıdır. Besine ilkbaharda başlanır ve yaz sonuna kadar devam edilir.Sıvı besinler genelde ayda bir verilir. Böyle yapmak yerine önerilen aylık miktarın 4/1'i oranında besini haftalık sulama suyuna katmak daha faydalıdır. Besin konusunda bitkinin satın alındığı yetiştiriciden öneri almak çok iyi olur.

Sulama ve drenaj

Limon bahar ve yaz aylarında düzenli sulanır. İki sulama arasında toprak yüzeyinin hafifçe kuruması beklenir, daha sonra alttaki drenaj deliklerinden sızıncaya kadar su verilir. Kış aylarında daha az su verilir

Toprak suyu iyi süzmelidir. Aşırı sulama çok zararlıdır. Saksı tabağında kesinlikle su beklememelidir. 

Nem

Kışın ısıtılan mekanlarda bitkiye düzenli olarak su püskürtülür. Diğer bir yöntem de "ÇAKILLI TEPSİ" kullanmaktır.

Böyle nem sağlanan bitkilerin yaprakları daima parlak ve gösterişli olur.

Budama

İlkbaharda dal uçları hafifçe budanarak fidana şekil verilir. Bitkinin boyu 1,5 metreden fazla uzatılmamalıdır.

Saksı değişimi birkaç yılda bir ilkbaharda yapılır.

Başlıca limon zararlıları 

Yaprak bitleri(aphid), kabuklu ve pamuklu bitler (scale, mealybug) Dallara yapışır, özsuyunu emerler.Saldıkları yapışkan usare ile bitkiyi pisletir, yaprak dökümüne sebep olurlar. Mücadele edilmezse bitki ölebilir. 

Çaresi: 

Böcekler için kimyasal mücadele ilaçları vardır .Ancak bunların ev içinde kullanılması çok tehlikelidir. Ayrıca ilaçtan sonra üzerindeki meyveler de yenemez. Ev yapımı ilaçlar kullanmak daha sağlıklı olacaktır. Az sayıda böcek varsa bir bıçağın ucu veya tırnakla temizlenir. Veya pamuklu bir çubuk alkole batırılır. Bununla böcekler ıslatılarak öldürülür.

Daha ciddi durumlarda bitki uygun bir yere çıkarılır. Aşağıdaki karışımlardan biri tamamen ıslatacak şekilde bitkiye püskürtülür. Kuruduktan sonra bitki yerine konur. Bitki böceklerden kurtuluncaya akadr haftada bir tekrarlanır. Zaman, zaman tedbir olarak sadece tütün bekletilmiş suya bir sünger batırılarak bitkinin dallarının silinmesi iyi olur.

EV YAPIMI İLAÇLAR

Yaprak bitleri (aphid),kabuklu (scale) ve pamuklu bitler (mealybug) için ev yapımı karışımlar çok etkilidir.

1 litre suda 1 yemek kaşığı mayi sabun köpürtmeden eritilir. Veya: 

1 paket sigaranın tütünü 2 litre suda ıslatılır ve 2 gün bekletilir.Süzülür ve 1 yemek kaşığı mayi sabun ilave edilir.Köpürtmeden karıştırılır. 

DİĞER ÇEŞİTLER

ACI PORTAKAL (Calamondin orange)

Çin orijinli bu cins mandalin-kumkat melezidir.Ağacı ve meyveleri küçüktür. Meyvesi yenebilir ama son derece ekşidir. Kışın oda ısısından çok hoşlanır. Meyveleri ağacın üzerinde uzun zaman dökülmeden durabilir. İyi bakılırsa yıl boyunca durmadan çiçek açıp meyve vermeye devam eder. Çiçekleri çok yoğun ve nefis bir kokuya sahiptir.Harikulade bir süs bitkisidir.

KUMKAT (Kumquat)

Küçük, oval meyveleri cinsine göre tatlı veya mayhoş lezzetlidir. Yaz aylarında açan beyaz çiçeklerinin kokusu sandal ağacına benzer. Ev şartlarına kolayca uyum sağlar.Bazı cinslerinin yaprakları ebruli olup, dekoratif bir bitkidir. 

Ayrıca iç mekanda yetiştirmeye elverişli mandalina ve portakal cinsleri de mevcuttur.